Rzecz o zapominaniu: zapomnieć coś czy czegoś?
Wciąż pamiętam pewną lekcję polskiego w moim ogólniaku, kiedy to kolega miał wyjątkowego pecha. Dostał dwie dwóje za jednym zamachem, bo pani profesor nakazała mu przeczytać wypracowanie. Nieborak nie odrobił lekcji, toteż próbował się wykpić starą uczniowską metodą. „Zapomniałem zeszyt”, oświadczył. „Ja zabył szto?!”, ryknęła nauczycielka, tyleż miłująca piękną polszczyznę, co i antyradziecko nastawiona. „Po rosyjsku do mnie mówisz?!”. Do dziennika powędrowały dwie solidne pały – jedna za brak wypracowania, druga za niegramatyczną wypowiedź.
Sprawa z zapominaniem nie jest jednak taka prosta. Słowo „zapomnieć” ma bowiem dwa podstawowe znaczenia.
Zapomnieć, czyli: nie wziąć czegoś ze sobą, zostawić gdzieś coś przez roztargnienie
Jeżeli chcemy powiedzieć, że nie zabraliśmy czegoś i to coś gdzieś zostało, używamy dopełniacza (kogo? czego?):
Zapomniałem zeszytu.
Dziś zapomniałem długopisu.
Wczoraj zapomniałem [tej] książki.
Dopełniacza (kogo? czego?) używamy też, gdy chodzi o utratę jakiejś umiejętności:
Oglądam filmy w oryginale, bo już prawie zapomniałem angielskiego.
Jest jednak także drugie znaczenie:
Zapomnieć, czyli: utracić pamięć o czymś, wspomnienie czegoś
W takiej sytuacji używamy biernika (kogo? co?):
Zapomniałem drogę do tego budynku.
Zapomniałem już ten film.
Stella zapomniała smak lodów.
Prof. Mirosław Bańko przywołuje w poradni językowej piosenkę Urszuli Sipińskiej. Aż chce się napisać: #gimbynieznajo. Mogą poznać – piosenka dostępna jest na YouTube. W tekście pojawia się wspomniany przed chwilą biernik:
Zapomniałam twoje oczy
Zapomniałam twoje usta
Nasza ścieżka pod sosnami
Stoi pusta
Warto też odświeżyć sobie w pamięci wyrażenie „zapominać się”, które może oznaczać nieodpowiednie zachowanie, przekroczenie dopuszczalnych granic:
Nie zapominaj się! Nie masz prawa odzywać się do mnie w ten sposób!
Przeczytaj też: Kłopotliwe słowo „pół”– jak odmieniać np. pół miliona?
Jestem redaktorem i korektorem tekstów. Z tekstami pracuję od ponad 35 lat. Zjadłem zęby na tworzeniu własnych i redagowaniu cudzych treści. Chętnie pomogę Ci w pisaniu tekstów, którymi podbijesz świat.